تفسیر بحر مواجبحر موّاج، تفسیر فارسی قرآن، نوشته قاضی شهاب الدین دولت آبادی (متوفی ۸۴۹) است. ۱ - قاضی بودن درهندوی از شاگردان محمد بن احمد خواجگی و در زمان حکومت ابراهیم شاه شرقی (۸۰۳ ـ ۸۴۴)، قاضی القضات جونپورِ هند بود. [۱]
غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۳۹۰ ـ ۳۹۱، لکهنو ۱۸۷۳.
[۲]
محمدقاسم بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته، ج۲، ص۳۰۶، لکهنو (بی تا).
۲ - تألیفات قاضی شهاب الدینبه گفته برخی، فتاوی ابراهیم شاهی هم از تألیفات اوست. بحر مواج مشتمل بر سه جلد و دارای زبان و بیان خاصی است. دولت آبادی در این تفسیر وارد بحثهای لغوی و نحوی شده و به مسائل فقهی نیز توجه کرده است. ۳ - استفاده از تفاسیر مختلفدر این تفسیر از تفسیر زاهدی، مدارک التنزیل، کشّاف، تفسیر کبیر و تفسیر ابولیث سمرقندی استفاده شده است. بحر مواج در ۱۲۹۷ در لکهنو چاپ و منتشر شده، ولی اکنون نایاب است. ۴ - موجود بودن تفسیر بحر مواج در کتابخانههانسخههای خطی آن در کتابخانه‌های مولانا آزاد علیگره، ایندیا آفیس (دیوان هند)، انجمن آسیایی بنگال، آصفیه حیدرآباد و کتابخانه خدابخش در پتنه موجود است. ۵ - فهرست منابع(۱) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، مآثرالکرام، آگره ۱۳۲۸/ ۱۹۱۰، ج ۱، ص ۱۸۸ - ۱۸۹. (۲) فقیر محمد جیلمی، حدایق الحنفیه، لکهنو ۱۳۲۴/۱۹۰۶، ص ۳۱۹. (۳) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۸۷۳. (۴) سیداشرف جهانگیر سمنانی، لطایف اشرفی، دهلی (بی تا)، ج ۲، ص ۱۰۶. (۵) عبدالحق بن سیف الدین عبدالحق دهلوی، اخبارالاخیار، دهلی ۱۳۳۲/۱۹۱۴، ص ۱۸۰ - ۱۸۱. (۶) محمدقاسم بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته، لکهنو (بی تا). (۷) محمد صدیق بن حسن قنوجی، ابجد العلوم، بهوپال ۱۲۹۵، ص ۸۹۳. (۸) اطهر مبارک پوری، دیارِ پورب مین علم اورعلما، دهلی ۱۹۷۹، ص ۱۲۱ ـ ۲۱۰. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بحر مواج»، شماره۵۸۵. رده‌های این صفحه : تفاسیر ادبی | تفاسیر فقهی | تفسیرهای اهل‌سنت قرن 9 (قمری) | تفسیرهای قرآن (عربی) | کتاب شناسی تفسیر | کتب تفسیری
|